مؤلفه های انسان مُدرن
مؤلفه های انسان مُدرن
بعد از اینکه بلای شکاکیت و دین گریزی در غرب خیزشی پیدا کرد، و چراغ دین و معنویت کور و تاریک شد، انسانها به سمت ساختن دنیای متناظر با فهم خود حرکت کردند. در این حرکت طبیعت را نابود و حیات طبیعی را تا به حد انقراض کشاندند و صدماتی به آن وارد کردند که به این راحتی جبران نخواهد شد.
این روحیه بزرگ منشی انسان مُدرن، او را از ساحت های معنوی دور کرد، دیگر او که خود را انسانی عقل گرا خطاب می کرد اولین چیزی که از نظرش گم شد، ایمان به غیب و ملکوت بود به گونه ای که بعضی از متوهمین عقلانیت گفتند خدایی را قبول می‌کنیم که زیر زره بین آزمایشگاهی ما بیاید.
یکی از گرایشات آنها سیانتیسم scientism یا علم محوری بود. البته منظور آنها از علم، علم تجربی بود و عقل گرایان را یک نوع سوبژکتیو می دانستند و خود را ابژکتیو.
گرایش دیگرشان اُمانیسم و انسان محوری بود. آنها چون خدا را از صحنه زندگی کنار گذاشتند و یا حضورش را کم رنگ کردند، خود را محور کل عالم می دیدند و لذا کل عالم را برای خود می پنداشتند.
تعبد گریزی رویکرد دیگرشان بود. به تبع نقد متافیزیک آنها نسبت به تعبد بی اعتنا شدند و این در حالی است که تعبد لازمه زندگی است چرا که رجوع به متخصص در هر زمینه ای نوعی تعبد است، ولی مظلومیت دین باعث شد این قانون فقط در حق او اجرا شود.
این روحیه و نیز عقل گرایی مفرط (البته عقل گرایی تجربی) باعث شد خیلی از امور دینی در بند علامت سوال آنها قرار گیرد. فلسفه احکام و پرسش از امور تعبدی نیز از دیگر مشکلاتی است که در این دوره شیوع پیدا کرده است.
از آثار سوء دیگر، بحث فرد گرایی individualism است. یعنی من در کارهایم آزاد هستم. حقوق در جامعه به تبع افراد است نه جامعه. ولی این هم یکی از پارادوکسهای این اندیشه است. چون آزادی من باعث سلب ازادی دیگری می‌شود و آزادی او سلب آزادی از من می‌کند. محدوده این آزادی تا کجاست؟ و تا کجا باید پیش رفت؟ بر چه اساس باید مرزها را مشخص کرد؟[1]
[1] برای اطلاع بیشتر از ر ک به کتاب مُدرنیته روشنفکری و دیانت، مخصوصا ص 88-128.
شهید مطهری در کتاب فلسفه اخلاق، موارد زیادی از مشکلات که در عصر حاضر برای جوامع بشری رخ داده را بیان می‌کنند. مجموعهآثاراستادشهیدمطهرى، ج22، ص: 454.
